Tekst in het Nederlands hieronder
Chers Vous Tous,
Voici la 7ème série de « Nouvelles Diverses ». Décembre 2023 : I. Suppléance des actes de naissance manquants chez des Métis coloniaux belges : Une très belle cérémonie s’est déroulée le mercredi 29 novembre 2023 à Berchem-Sainte-Agathe. Ceci, à l’occasion de la remise de leurs actes de naissance authentique et digitalisé aux époux Léopold Rouhard et Germaine Dervan. Il y eut un splendide discours plein d’empathie de la part du Bourgmestre Christian Lamouline, une magnifique réponse émouvante de Léopold Rouhard, ainsi que d’excellents discours axés sur la dignité humaine et la résilience face aux discriminations de la part des personnalités invitées à savoir : La Ministre des Affaires étrangères Mme Hadja Lahbib, l’ex-Ministre de la Justice M. Vincent Van Quickenborne et Mme Julie de Groote, ancienne Présidente du Parlement francophone bruxellois (Pfb). Les représentants des associations métis (AMB/MVB, ARM et MdM) ont, au nom de tous les Métis de Belgique, chaleureusement félicité avec des fleurs les époux Léopold Rouhard et Germaine Dervan, et remercié de même toutes les personnalités présentes à l’occasion de cette cérémonie, qui contribue au règlement définitif par la Belgique des 11 doléances des Métis de Belgique « déplacés/évacués » et contenues dans la Résolution-métis du 29 mars 2018 : bx1.be/categories/news/la-belgique-repare-ses-erreurs-en-rendant-les-actes-de-naissance-des-enfants-metis/ (FR) www.lavenir.net/regions/bruxelles/berchem-sainte-agathe/2023/11/30/on-les-appelait-enfants-du-peche-premiere-belge-a-berchem-sainte-agathe-avec-la-remise-dactes-de-naissance-a-un-couple-de-metis-be… (FR)
II. Les Métis de Belgique ont des talents : i) Eva Kamanda : Actrice et Présentatrice, a publié récemment en néerlandais avec son partenaire Kristof Bohez le très intéressant livre : « Een verzwegen Leven -Onze Congolese geschiedenis in België » , qui m’a appris énormément sur les belges d’origine congolaise, établis en Belgique depuis le début du XXème siècle. En effet, entre autres pendant l’occupation allemande du pays, ils sont entrés dans la résistance contre l’ennemi à des taux inouï de 40 à 50%. Ceci, à comparer aux taux de 3 à 5% pour la population belge d’origine métropolitaine. Eva Kamanda, m’a chargé de vous transmettre cordialement son invitation à TOUS, pour la présentation de son livre traduit maintenant en français sous le titre : : « Une vie sous silence – Notre histoire congolaise en Belgique » (cf. document en annexe). Cette présentation aura lieu à l’Africamuseum à Tervuren. L’inscription est obligatoire via le lien suivant : www.africamuseum.be/fr/see_do/agenda/Uneviesoussilence <www.africamuseum.be/fr/see_do/agenda/Uneviesoussilence> (c’est un événement gratuit). M. Pierre Kompany, Président d’Honneur de l’Union Royale des Congolais de Belgique (URCB dirigée par Cécile Ilunga) participera à la présentation. M. Komapny, nous a donné un grand coup de mains fraternel, en tant que Député bruxellois et Sénateur, lors du début de la démarche parlementaire des Métis de Belgique. ii) Jean Bosco Safari-Vijdt : Son spectacle : “Enkele reis België (voyage aller simple vers la Belgique)” basé sur sa quête identitaire de métis (cf. annexe) a eu un très grand succès. Il a été joué à Bureau fermé pendant une semaine ! iii) Ken Kamanayo-Gengoux : Son film-documentaire “ Métis, Belgium’s stolen children »(Metissen van België – Métis de Belgique) sélectionné par la Belgique, pour représenter notre pays à l’European Film Festival à Kigali puis à Huye à côté de Save, a aussi connu un très grand succès de foule. Les panelistes sur la photo également jointe sont : Antoinette Uwonkunda-Pening, Présidente de Métis du Monde (MdM), Mme Mukamuganga, la Maman (93 ans) d’Estelle Marion, toutes deux entourant Pasquale Auquier, qui travaille à l’Ambassade de l’UE à Kigali et dont la Maman était Antoinette/Antonia Goosens, une ancienne de Save (cf. annexe).
III. Les Anciens de Save : Nous avons appris avec tristesse que Colette « Tâté » Atoscha, nous a quitté. Requiescat in pace <fr.wiktionary.org/wiki/requiescat_in_pace> (R.I.P.).
IV. Les Amis des Métis de Belgique : PEN Belgique francophone : Mission accomplie ! Effectivement, j’ai pu transmettre la présidence de cette association renommée à M. Vincent Engel, écrivain, dramaturge, professeur à l’UCL et administrateur à la RTBf. C’est en remerciement du soutien efficace et « discret » » de PEN Belgique et de PEN Vlaanderen à la cause des Métis coloniaux belges « déplacés/évacués », que j’avais accepté il y a trois ans de diriger PENJ Belgique afin d’éviter sa dissolution. Ce sont ces deux institutions qui regroupent des écrivains, journalistes et autres personnalités du monde de la Culture, qui m’ont aidé entre autres, à collecter des signatures prestigieuses telles que: David Van Reybrouck, Mark Eyskens, Colette Braeckman, S.A.S. la Princesse Esmeralda de Belgique, Amélie Nothomb etc.. en faveur de la fameuse « Lettre ouverte aux parlementaires de la Chambre des Représentants de Belgique ». Cette lettre-plaidoirie était censée obtenir du Parlement fédéral, que la Résolution-métis – à l’époque en cours de négociation – contienne des « Excuses » concernant la discrimination coloniale envers les métis. Malheureusement, quelques membres et sympathisants de l’AMB/MVB torpillèrent de façon absurde cette « Lettre ouverte aux parlementaires ». Cependant, cela me motiva ensuite à prendre contact avec la Primature, afin de m’assurer que la future « Déclaration solennelle et mémorielle de la Belgique » intégrera ces « Excuses », ainsi qu’un paragraphe en faveur des mères africaines d’enfants métis, ce qui a finalement été réalisé.
Agir pour transformer des écrits ou des textes législatifs en des réalités concrètes et qui changent la vie des gens en mieux est un travail titanesque ! Mon expérience de la rédaction de résolutions pour l’ONU, l’Union Africaine (UA) et des pays africains, m’a tôt fait découvrir que beaucoup de Résolutions adoptées restent des « vœux pieux » ou des « lettres mortes ». Il était donc primordial d’avoir à nos côtés des personnalités et des associations très influentes telles que PEN Belgique francophone et PEN Vlaanderen ! Aujourd’hui, nous sommes satisfaits, car malgré une tâche épuisante pour la petite équipe, qui négocie, au nom des Métis de Belgique, nous arrivons presqu’à la fin du règlement des 11 demandes de « réparation » contenues dans la Résolution-métis du 29 mars 2018. Heureusement, nous étions dans une négociation belgo-belge et nous avions le soutien « consensuel » de la population de Belgique et partant des partis politiques du pays. En outre, sur base de la première étude du CEGESOMA, les « réparations » – à l’exception des « réparations » relatives aux Archives et à la Recherche d’origine ouvert à tous – concernaient prioritairement un groupe-cible de métis coloniaux belges « déplacés/évacués » hors d’Afrique. D’autre part, l’étude sur l’histoire des métis issus de la colonisation belge en Afrique – en cours d’élaboration par l’équipe du projet « Résolution-métis » des Archives Générales du Royaume (AGR)/CegeSoma – sera présentée en février 2026 à l’examen de la Chambre des Représentants. Cette évaluation devrait déboucher sur une nouvelle Résolution-métis, qui sera certainement plus compliquée à mettre en œuvre que l’actuelle. Car elle impliquera cette fois-ci les contraintes du droit international. En effet, seront concernés des métis coloniaux restés après l’indépendance auprès de leurs familles africaines en ex-Afrique belge et qui sont des ressortissants de RDC, Rwanda et Burundi. Les associations de métis de ces pays ont donc un urgent intérêt à déjà se préparer à faire face à une tâche réellement titanesque (et je pèse mes mots).
Bien cordialement,
François d’Adesky Vice-Président de l’Association Résolution Métis (ARM). ______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
Beste allen,
Hierbij de 7e uitgave van << Diverse Berichten >> – december 2023: I. Vervanging van de ontbrekende geboorteakten bij Belgische koloniale metissen :
Op woensdag 29 november 2023 speelde zich een hele mooie plechtigheid af in Sint-Agatha-Berchem. Dit ter gelegenheid van de overhandiging van hun authentieke en gedigitaliseerde geboorteakten aan de echtelieden Léopold Rouhard en Germaine Dervan. Er was een schitterende, zeer empathische rede door burgemeester Christian Lamouline, een prachtig en ontroerend antwoord van Léopold Rouhard, evenals uitstekende redevoeringen gericht op menselijke waardigheid en standvastigheid tegenover discriminatie, uitgesproken door uitgenodigde persoonlijkheden, te weten: de minister van Buitenlandse Zaken, mw Hadja Lahbib; de ex-minister van Justitie, dhr Vincent Van Quickenborne; en mw Julie de Groote, voorheen voorzitster van het Franstalig Brussels Parlement (Pfb). De vertegenwoordigers van de metissenverenigingen (MVB/AMB, ARM en MdM hebben namens alle metissen van België de echtelieden Léopold Rouhard en Germaine Dervan hartelijk en met bloemen gefeliciteerd. Zo ook hebben zij alle bij deze plechtigheid aanwezige persoonlijkheden gefeliciteerd, welke plechtigheid bijdraagt aan de definitieve regeling van de 11 grieven van de “ verplaatste/geëvacueerde “ metissen van België zoals vervat in de Metissenresolutie van 29 maart 2018 : bx1.be/categories/news/la-belgique-repare-ses-erreurs-en-rendant-les-actes-de-naissance-des-enfants-metis/ (FR) www.lavenir.net/regions/bruxelles/berchem-sainte-agathe/2023/11/30/on-les-appelait-enfants-du-peche-premiere-belge-a-berchem-sainte-agathe-avec-la-remise-dactes-de-naissance-a-un-couple-de-metis-be… (FR)
II. De metissen van België zijn getalenteerd :
i) Eva Kamanda : actrice en presentatrice, heeft recentelijk met haar partner Kristof Bohez een heel interessant boek gepubliceerd : “ Een verzwegen Leven – Onze Congolese geschiedenis in België “, dat mij enorm veel geleerd heeft over de van oorsprong Congolezen die vanaf het begin van de XXe eeuw in België gevestigd waren. Onder meer tijdens de Duitse bezetting van het land hebben zij zich immers aangesloten bij het verzet tegen de vijand, met ongelooflijke deelnamepercentages van 40 tot 50%. Dit ter vergelijking met het deelnamepercentage van 3 tot 5% voor de Belgische moederlandbevolking. Eva Kamanda heeft mij gevraagd haar uitnodiging aan ALLEN voor haar boekvoorstelling aan jullie over te brengen. Haar boek is inmiddels in het Frans vertaald onder de titel : “ Une vie sous silence – Notre histoire congolaise en Belgique “ (zie document in bijlage). Deze boekvoorstelling zal in het Africa Museum in Tervuren plaatshebben. Inschrijving is verplicht via de volgende link : www.africamuseum.be/fr/see_do/agenda/Uneviesoussilence <emea01.safelinks.protection.outlook.com/?url=http%3A%2F%2Fwww.africamuseum.be%2Ffr%2Fsee_do%2Fagenda%2FUneviesoussilence&data=05%7C01%7C%7C81e898145bcd4f3ed5a308dbf27bb8a5%7C84df9e7fe9f640afb435aaa…> (het betreft een gratis evenement). De heer Pierre Kompany, erevoorzitter van de Koninklijke Vereniging van de Congolezen van België (L’Union Royale des Congolais de Belgique (URCB), bestuurd door Cécile IIunga) zal aan de boekvoorstelling deelnemen. In zijn hoedanigheid van Brussels afgevaardigde en senator, is dhr Kompany ons van grote broederlijke steun geweest bij aanvang van de lobby van de metissen van België bij het parlement. i) Jean Bosco Safari-Vijdt : Zijn voorstelling “ Enkele reis België “, gebaseerd op de zoektocht naar zijn identiteit als metis (zie bijlage), heeft heel veel succes gehad. De voorstelling was een week lang uitverkocht ! ii) Ken Kamanayo-Gengoux : Zijn documentaire film “ Métis, Belgium’s stolen children “ (Metissen van België – Métis de Belgique), die door België werd uitgekozen om ons land te vertegenwoordigen bij het European Film Festival in Kigali en vervolgens in Huye naast Save, trok eveneens een zeer groot aantal bioscoopgangers. De panelleden op de eveneens bijgevoegde foto zijn : Antoinette Uwonkunda-Pening, voorzitster van Metissen van de Wereld (MdM), Mrs. Mukamuganga, de moeder (93 jaar) van Estelle Marion – beiden omringen Pasquale Auquier, werkzaam bij de EU-ambassade in Kigali en van wie de moeder Antoinette/Antonia Goosens was, een oud-kostganger van Save (zie bijlage).
III. De oud-kostgangers van Save : Met leedwezen hebben wij vernomen dat Colette “ Tâté “ Atoscha ons heeft verlaten. Requiescat in pace <fr.wiktionary.org/wiki/requiescat_in_pace> (R.I.P.).
IV. De Vrienden van de Metissen van België : PEN Belgique francophone: Geslaagd! Het voorzitterschap van deze bekende vereniging heb ik inderdaad kunnen overdragen aan dhr Vincent Engel, schrijver, dramaturg, hoogleraar aan de UCL en bestuurder bij de RTBf. Het is bij wijze van dankbetuiging aan PEN Belgique francophone en PEN Vlaanderen voor hun doeltreffende en “ discrete “ steun voor de zaak van de “ verplaatste/geëvacueerde “ Belgische koloniale metissen dat ik drie jaar geleden akkoord was gegaan met het leidinggeven aan PEN Belgique francophone om te voorkomen dat het zou worden opgeheven. Het zijn deze twee instellingen – zij brengen schrijvers, journalisten en andere persoonlijkheden uit de culturele wereld bijeen – die mij geholpen hebben bij onder meer het verzamelen van vooraanstaande ondertekeningen, zoals: David van Reybrouck, Mark Eyskens, Colette Braeckman, ZKH Prinses Esmeralda van België, Amélie Nothomb, etc…ten behoeve van de welbekende “ Open brief aan de parlementariërs van de Kamer van Volksvertegenwoordigers van België “. Dit briefpleidooi was bedoeld om van het federale parlement gedaan te krijgen dat de Metissenresolutie – waarover destijds werd onderhandeld – “ Excuses “ voor de koloniale discriminatie jegens de metissen zou bevatten. Helaas saboteerden enkele leden en sympathisanten van de MVB/AMB op absurde wijze deze “ Open brief aan de parlementariërs “. Dit bracht mij er vervolgens toe contact op te nemen met het kabinet van de premier, teneinde er zeker van te zijn dat deze “ Excuses “, evenals een paragraaf ten gunste van de Afrikaanse moeders van metiskinderen, verwerkt zouden worden in de toekomstige “ Plechtige herdenkingsverklaring van België “ – hetgeen uiteindelijk ook werd bereikt.
Daadwerkelijk handelen om geschriften of wettelijke teksten om te vormen tot concrete werkelijkheid die het leven van de mensen ook ten goede verandert, is een titanenwerk! Mijn ervaring met de opstelling van resoluties van de VN, de Afrikaanse Eenheid (AE) en van Afrikaanse landen heeft mij vroegtijdig laten ontdekken dat veel aanvaarde resoluties “ vrome wensen “ of “ dode letters “ blijven. Het was dus van essentieel belang om heel invloedrijke persoonlijkheden en verenigingen zoals PEN Belgique francophone en PEN Vlaanderen aan onze zijde te hebben! Inmiddels zijn wij tevreden, want ondanks een uitputtende taak voor het kleine team dat namens de Metissen van België de onderhandelingen voert zijn wij bijna aan het einde gekomen van de regeling van de 11 verzoeken om << herstel >> vervat in de Metissenresolutie van 29 maart 2018. Gelukkig bevonden wij ons in een Belgisch-Belgisch onderhandelingsproces en genoten wij de “ consensuele “ steun van de bevolking van België en, dientengevolge, van de politieke partijen van het land. Bovendien, op basis van de eerste studie van het CEGESOMA betroffen de “ herstelmaatregelen “ – met uitzondering van de “ herstelmaatregelen “ met betrekking tot de een ieder openstaande Archieven en het Afstammingsonderzoek – bij voorrang een doelgroep van buiten Afrika “ verplaatste/geëvacueerde “ Belgische koloniale metissen. Anderzijds zal de studie over de geschiedenis van de metissen uit de Belgische kolonisatie in Afrika – waaraan wordt gewerkt door het team “ Metissenresolutie “ van het Algemeen Rijksarchief(ARA)/CegeSoma – in februari 2026 ter beoordeling worden aangeboden aan de Kamer van volksvertegenwoordigers. Deze evaluatie zou moeten uitmonden in een nieuwe Metissenresolutie, die zeker moeilijker uit te voeren zal zijn dan de huidige. Bij deze resolutie zullen namelijk dit keer de verplichtingen uit hoofde van het internationaal recht worden betrokken. De resolutie zal namelijk koloniale metissen betreffen die na de onafhankelijkheid bij hun Afrikaanse families in voormalig Belgisch Afrika zijn gebleven en die staatsburgers van de DRC, Rwanda en Burundi zijn. De metissenverenigingen van deze landen hebben er dus urgent belang bij om zich nu al voor te bereiden op wat beslist een titanenopdracht is die hen te wachten staat (en ik weeg mijn woorden zorgvul).
Met hartelijke groet,
François d’ Adesky Vice-voorzitter van de Associatie Resolutie Metis (ARM).
Chers Vous Tous,
Voici la 7ème série de « Nouvelles Diverses ». Décembre 2023 : I. Suppléance des actes de naissance manquants chez des Métis coloniaux belges : Une très belle cérémonie s’est déroulée le mercredi 29 novembre 2023 à Berchem-Sainte-Agathe. Ceci, à l’occasion de la remise de leurs actes de naissance authentique et digitalisé aux époux Léopold Rouhard et Germaine Dervan. Il y eut un splendide discours plein d’empathie de la part du Bourgmestre Christian Lamouline, une magnifique réponse émouvante de Léopold Rouhard, ainsi que d’excellents discours axés sur la dignité humaine et la résilience face aux discriminations de la part des personnalités invitées à savoir : La Ministre des Affaires étrangères Mme Hadja Lahbib, l’ex-Ministre de la Justice M. Vincent Van Quickenborne et Mme Julie de Groote, ancienne Présidente du Parlement francophone bruxellois (Pfb). Les représentants des associations métis (AMB/MVB, ARM et MdM) ont, au nom de tous les Métis de Belgique, chaleureusement félicité avec des fleurs les époux Léopold Rouhard et Germaine Dervan, et remercié de même toutes les personnalités présentes à l’occasion de cette cérémonie, qui contribue au règlement définitif par la Belgique des 11 doléances des Métis de Belgique « déplacés/évacués » et contenues dans la Résolution-métis du 29 mars 2018 : bx1.be/categories/news/la-belgique-repare-ses-erreurs-en-rendant-les-actes-de-naissance-des-enfants-metis/ (FR) www.lavenir.net/regions/bruxelles/berchem-sainte-agathe/2023/11/30/on-les-appelait-enfants-du-peche-premiere-belge-a-berchem-sainte-agathe-avec-la-remise-dactes-de-naissance-a-un-couple-de-metis-be… (FR)
II. Les Métis de Belgique ont des talents : i) Eva Kamanda : Actrice et Présentatrice, a publié récemment en néerlandais avec son partenaire Kristof Bohez le très intéressant livre : « Een verzwegen Leven -Onze Congolese geschiedenis in België » , qui m’a appris énormément sur les belges d’origine congolaise, établis en Belgique depuis le début du XXème siècle. En effet, entre autres pendant l’occupation allemande du pays, ils sont entrés dans la résistance contre l’ennemi à des taux inouï de 40 à 50%. Ceci, à comparer aux taux de 3 à 5% pour la population belge d’origine métropolitaine. Eva Kamanda, m’a chargé de vous transmettre cordialement son invitation à TOUS, pour la présentation de son livre traduit maintenant en français sous le titre : : « Une vie sous silence – Notre histoire congolaise en Belgique » (cf. document en annexe). Cette présentation aura lieu à l’Africamuseum à Tervuren. L’inscription est obligatoire via le lien suivant : www.africamuseum.be/fr/see_do/agenda/Uneviesoussilence <www.africamuseum.be/fr/see_do/agenda/Uneviesoussilence> (c’est un événement gratuit). M. Pierre Kompany, Président d’Honneur de l’Union Royale des Congolais de Belgique (URCB dirigée par Cécile Ilunga) participera à la présentation. M. Komapny, nous a donné un grand coup de mains fraternel, en tant que Député bruxellois et Sénateur, lors du début de la démarche parlementaire des Métis de Belgique. ii) Jean Bosco Safari-Vijdt : Son spectacle : “Enkele reis België (voyage aller simple vers la Belgique)” basé sur sa quête identitaire de métis (cf. annexe) a eu un très grand succès. Il a été joué à Bureau fermé pendant une semaine ! iii) Ken Kamanayo-Gengoux : Son film-documentaire “ Métis, Belgium’s stolen children »(Metissen van België – Métis de Belgique) sélectionné par la Belgique, pour représenter notre pays à l’European Film Festival à Kigali puis à Huye à côté de Save, a aussi connu un très grand succès de foule. Les panelistes sur la photo également jointe sont : Antoinette Uwonkunda-Pening, Présidente de Métis du Monde (MdM), Mme Mukamuganga, la Maman (93 ans) d’Estelle Marion, toutes deux entourant Pasquale Auquier, qui travaille à l’Ambassade de l’UE à Kigali et dont la Maman était Antoinette/Antonia Goosens, une ancienne de Save (cf. annexe).
III. Les Anciens de Save : Nous avons appris avec tristesse que Colette « Tâté » Atoscha, nous a quitté. Requiescat in pace <fr.wiktionary.org/wiki/requiescat_in_pace> (R.I.P.).
IV. Les Amis des Métis de Belgique : PEN Belgique francophone : Mission accomplie ! Effectivement, j’ai pu transmettre la présidence de cette association renommée à M. Vincent Engel, écrivain, dramaturge, professeur à l’UCL et administrateur à la RTBf. C’est en remerciement du soutien efficace et « discret » » de PEN Belgique et de PEN Vlaanderen à la cause des Métis coloniaux belges « déplacés/évacués », que j’avais accepté il y a trois ans de diriger PENJ Belgique afin d’éviter sa dissolution. Ce sont ces deux institutions qui regroupent des écrivains, journalistes et autres personnalités du monde de la Culture, qui m’ont aidé entre autres, à collecter des signatures prestigieuses telles que: David Van Reybrouck, Mark Eyskens, Colette Braeckman, S.A.S. la Princesse Esmeralda de Belgique, Amélie Nothomb etc.. en faveur de la fameuse « Lettre ouverte aux parlementaires de la Chambre des Représentants de Belgique ». Cette lettre-plaidoirie était censée obtenir du Parlement fédéral, que la Résolution-métis – à l’époque en cours de négociation – contienne des « Excuses » concernant la discrimination coloniale envers les métis. Malheureusement, quelques membres et sympathisants de l’AMB/MVB torpillèrent de façon absurde cette « Lettre ouverte aux parlementaires ». Cependant, cela me motiva ensuite à prendre contact avec la Primature, afin de m’assurer que la future « Déclaration solennelle et mémorielle de la Belgique » intégrera ces « Excuses », ainsi qu’un paragraphe en faveur des mères africaines d’enfants métis, ce qui a finalement été réalisé.
Agir pour transformer des écrits ou des textes législatifs en des réalités concrètes et qui changent la vie des gens en mieux est un travail titanesque ! Mon expérience de la rédaction de résolutions pour l’ONU, l’Union Africaine (UA) et des pays africains, m’a tôt fait découvrir que beaucoup de Résolutions adoptées restent des « vœux pieux » ou des « lettres mortes ». Il était donc primordial d’avoir à nos côtés des personnalités et des associations très influentes telles que PEN Belgique francophone et PEN Vlaanderen ! Aujourd’hui, nous sommes satisfaits, car malgré une tâche épuisante pour la petite équipe, qui négocie, au nom des Métis de Belgique, nous arrivons presqu’à la fin du règlement des 11 demandes de « réparation » contenues dans la Résolution-métis du 29 mars 2018. Heureusement, nous étions dans une négociation belgo-belge et nous avions le soutien « consensuel » de la population de Belgique et partant des partis politiques du pays. En outre, sur base de la première étude du CEGESOMA, les « réparations » – à l’exception des « réparations » relatives aux Archives et à la Recherche d’origine ouvert à tous – concernaient prioritairement un groupe-cible de métis coloniaux belges « déplacés/évacués » hors d’Afrique. D’autre part, l’étude sur l’histoire des métis issus de la colonisation belge en Afrique – en cours d’élaboration par l’équipe du projet « Résolution-métis » des Archives Générales du Royaume (AGR)/CegeSoma – sera présentée en février 2026 à l’examen de la Chambre des Représentants. Cette évaluation devrait déboucher sur une nouvelle Résolution-métis, qui sera certainement plus compliquée à mettre en œuvre que l’actuelle. Car elle impliquera cette fois-ci les contraintes du droit international. En effet, seront concernés des métis coloniaux restés après l’indépendance auprès de leurs familles africaines en ex-Afrique belge et qui sont des ressortissants de RDC, Rwanda et Burundi. Les associations de métis de ces pays ont donc un urgent intérêt à déjà se préparer à faire face à une tâche réellement titanesque (et je pèse mes mots).
Bien cordialement,
François d’Adesky Vice-Président de l’Association Résolution Métis (ARM). ______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
Beste allen,
Hierbij de 7e uitgave van << Diverse Berichten >> – december 2023: I. Vervanging van de ontbrekende geboorteakten bij Belgische koloniale metissen :
Op woensdag 29 november 2023 speelde zich een hele mooie plechtigheid af in Sint-Agatha-Berchem. Dit ter gelegenheid van de overhandiging van hun authentieke en gedigitaliseerde geboorteakten aan de echtelieden Léopold Rouhard en Germaine Dervan. Er was een schitterende, zeer empathische rede door burgemeester Christian Lamouline, een prachtig en ontroerend antwoord van Léopold Rouhard, evenals uitstekende redevoeringen gericht op menselijke waardigheid en standvastigheid tegenover discriminatie, uitgesproken door uitgenodigde persoonlijkheden, te weten: de minister van Buitenlandse Zaken, mw Hadja Lahbib; de ex-minister van Justitie, dhr Vincent Van Quickenborne; en mw Julie de Groote, voorheen voorzitster van het Franstalig Brussels Parlement (Pfb). De vertegenwoordigers van de metissenverenigingen (MVB/AMB, ARM en MdM hebben namens alle metissen van België de echtelieden Léopold Rouhard en Germaine Dervan hartelijk en met bloemen gefeliciteerd. Zo ook hebben zij alle bij deze plechtigheid aanwezige persoonlijkheden gefeliciteerd, welke plechtigheid bijdraagt aan de definitieve regeling van de 11 grieven van de “ verplaatste/geëvacueerde “ metissen van België zoals vervat in de Metissenresolutie van 29 maart 2018 : bx1.be/categories/news/la-belgique-repare-ses-erreurs-en-rendant-les-actes-de-naissance-des-enfants-metis/ (FR) www.lavenir.net/regions/bruxelles/berchem-sainte-agathe/2023/11/30/on-les-appelait-enfants-du-peche-premiere-belge-a-berchem-sainte-agathe-avec-la-remise-dactes-de-naissance-a-un-couple-de-metis-be… (FR)
II. De metissen van België zijn getalenteerd :
i) Eva Kamanda : actrice en presentatrice, heeft recentelijk met haar partner Kristof Bohez een heel interessant boek gepubliceerd : “ Een verzwegen Leven – Onze Congolese geschiedenis in België “, dat mij enorm veel geleerd heeft over de van oorsprong Congolezen die vanaf het begin van de XXe eeuw in België gevestigd waren. Onder meer tijdens de Duitse bezetting van het land hebben zij zich immers aangesloten bij het verzet tegen de vijand, met ongelooflijke deelnamepercentages van 40 tot 50%. Dit ter vergelijking met het deelnamepercentage van 3 tot 5% voor de Belgische moederlandbevolking. Eva Kamanda heeft mij gevraagd haar uitnodiging aan ALLEN voor haar boekvoorstelling aan jullie over te brengen. Haar boek is inmiddels in het Frans vertaald onder de titel : “ Une vie sous silence – Notre histoire congolaise en Belgique “ (zie document in bijlage). Deze boekvoorstelling zal in het Africa Museum in Tervuren plaatshebben. Inschrijving is verplicht via de volgende link : www.africamuseum.be/fr/see_do/agenda/Uneviesoussilence <emea01.safelinks.protection.outlook.com/?url=http%3A%2F%2Fwww.africamuseum.be%2Ffr%2Fsee_do%2Fagenda%2FUneviesoussilence&data=05%7C01%7C%7C81e898145bcd4f3ed5a308dbf27bb8a5%7C84df9e7fe9f640afb435aaa…> (het betreft een gratis evenement). De heer Pierre Kompany, erevoorzitter van de Koninklijke Vereniging van de Congolezen van België (L’Union Royale des Congolais de Belgique (URCB), bestuurd door Cécile IIunga) zal aan de boekvoorstelling deelnemen. In zijn hoedanigheid van Brussels afgevaardigde en senator, is dhr Kompany ons van grote broederlijke steun geweest bij aanvang van de lobby van de metissen van België bij het parlement. i) Jean Bosco Safari-Vijdt : Zijn voorstelling “ Enkele reis België “, gebaseerd op de zoektocht naar zijn identiteit als metis (zie bijlage), heeft heel veel succes gehad. De voorstelling was een week lang uitverkocht ! ii) Ken Kamanayo-Gengoux : Zijn documentaire film “ Métis, Belgium’s stolen children “ (Metissen van België – Métis de Belgique), die door België werd uitgekozen om ons land te vertegenwoordigen bij het European Film Festival in Kigali en vervolgens in Huye naast Save, trok eveneens een zeer groot aantal bioscoopgangers. De panelleden op de eveneens bijgevoegde foto zijn : Antoinette Uwonkunda-Pening, voorzitster van Metissen van de Wereld (MdM), Mrs. Mukamuganga, de moeder (93 jaar) van Estelle Marion – beiden omringen Pasquale Auquier, werkzaam bij de EU-ambassade in Kigali en van wie de moeder Antoinette/Antonia Goosens was, een oud-kostganger van Save (zie bijlage).
III. De oud-kostgangers van Save : Met leedwezen hebben wij vernomen dat Colette “ Tâté “ Atoscha ons heeft verlaten. Requiescat in pace <fr.wiktionary.org/wiki/requiescat_in_pace> (R.I.P.).
IV. De Vrienden van de Metissen van België : PEN Belgique francophone: Geslaagd! Het voorzitterschap van deze bekende vereniging heb ik inderdaad kunnen overdragen aan dhr Vincent Engel, schrijver, dramaturg, hoogleraar aan de UCL en bestuurder bij de RTBf. Het is bij wijze van dankbetuiging aan PEN Belgique francophone en PEN Vlaanderen voor hun doeltreffende en “ discrete “ steun voor de zaak van de “ verplaatste/geëvacueerde “ Belgische koloniale metissen dat ik drie jaar geleden akkoord was gegaan met het leidinggeven aan PEN Belgique francophone om te voorkomen dat het zou worden opgeheven. Het zijn deze twee instellingen – zij brengen schrijvers, journalisten en andere persoonlijkheden uit de culturele wereld bijeen – die mij geholpen hebben bij onder meer het verzamelen van vooraanstaande ondertekeningen, zoals: David van Reybrouck, Mark Eyskens, Colette Braeckman, ZKH Prinses Esmeralda van België, Amélie Nothomb, etc…ten behoeve van de welbekende “ Open brief aan de parlementariërs van de Kamer van Volksvertegenwoordigers van België “. Dit briefpleidooi was bedoeld om van het federale parlement gedaan te krijgen dat de Metissenresolutie – waarover destijds werd onderhandeld – “ Excuses “ voor de koloniale discriminatie jegens de metissen zou bevatten. Helaas saboteerden enkele leden en sympathisanten van de MVB/AMB op absurde wijze deze “ Open brief aan de parlementariërs “. Dit bracht mij er vervolgens toe contact op te nemen met het kabinet van de premier, teneinde er zeker van te zijn dat deze “ Excuses “, evenals een paragraaf ten gunste van de Afrikaanse moeders van metiskinderen, verwerkt zouden worden in de toekomstige “ Plechtige herdenkingsverklaring van België “ – hetgeen uiteindelijk ook werd bereikt.
Daadwerkelijk handelen om geschriften of wettelijke teksten om te vormen tot concrete werkelijkheid die het leven van de mensen ook ten goede verandert, is een titanenwerk! Mijn ervaring met de opstelling van resoluties van de VN, de Afrikaanse Eenheid (AE) en van Afrikaanse landen heeft mij vroegtijdig laten ontdekken dat veel aanvaarde resoluties “ vrome wensen “ of “ dode letters “ blijven. Het was dus van essentieel belang om heel invloedrijke persoonlijkheden en verenigingen zoals PEN Belgique francophone en PEN Vlaanderen aan onze zijde te hebben! Inmiddels zijn wij tevreden, want ondanks een uitputtende taak voor het kleine team dat namens de Metissen van België de onderhandelingen voert zijn wij bijna aan het einde gekomen van de regeling van de 11 verzoeken om << herstel >> vervat in de Metissenresolutie van 29 maart 2018. Gelukkig bevonden wij ons in een Belgisch-Belgisch onderhandelingsproces en genoten wij de “ consensuele “ steun van de bevolking van België en, dientengevolge, van de politieke partijen van het land. Bovendien, op basis van de eerste studie van het CEGESOMA betroffen de “ herstelmaatregelen “ – met uitzondering van de “ herstelmaatregelen “ met betrekking tot de een ieder openstaande Archieven en het Afstammingsonderzoek – bij voorrang een doelgroep van buiten Afrika “ verplaatste/geëvacueerde “ Belgische koloniale metissen. Anderzijds zal de studie over de geschiedenis van de metissen uit de Belgische kolonisatie in Afrika – waaraan wordt gewerkt door het team “ Metissenresolutie “ van het Algemeen Rijksarchief(ARA)/CegeSoma – in februari 2026 ter beoordeling worden aangeboden aan de Kamer van volksvertegenwoordigers. Deze evaluatie zou moeten uitmonden in een nieuwe Metissenresolutie, die zeker moeilijker uit te voeren zal zijn dan de huidige. Bij deze resolutie zullen namelijk dit keer de verplichtingen uit hoofde van het internationaal recht worden betrokken. De resolutie zal namelijk koloniale metissen betreffen die na de onafhankelijkheid bij hun Afrikaanse families in voormalig Belgisch Afrika zijn gebleven en die staatsburgers van de DRC, Rwanda en Burundi zijn. De metissenverenigingen van deze landen hebben er dus urgent belang bij om zich nu al voor te bereiden op wat beslist een titanenopdracht is die hen te wachten staat (en ik weeg mijn woorden zorgvul).
Met hartelijke groet,
François d’ Adesky Vice-voorzitter van de Associatie Resolutie Metis (ARM).

